Onder toezicht - Jean Genet
“Het is niet genoeg dat je verrekt van de honger, dat je machteloos tussen vier muren zit.
Nee, je moet van elkaars leven ook nog een hel maken.”
Wat gebeurt er als je geen kant op kunt – niet fysiek, niet emotioneel – en volledig overgeleverd bent aan twee anderen, met hun blikken, oordelen en daden?
In Onder toezicht (oorspronkelijke titel Haute Surveillance, 1949) zet Jean Genet drie mannen bij elkaar in een gevangeniscel. Ze zijn tot elkaar veroordeeld. Letterlijk, door de muren die hen omsluiten. Figuurlijk, door een verstikkende dans van manipulatie, afhankelijkheid en overleving.
De spanningen stapelen zich op: tics, gekibbel, opschepperij, jaloezie, zelfmedelijden. Verwarring over wat echt is en wat gespeeld. De drie mannen willen elkaar vernietigen en tegelijkertijd in elkaars gunst komen. Gerespecteerd worden. De constante wisseling van status maakt het onmogelijk om je veilig te voelen. De strijd is genadeloos, en fataal.
Regisseur Remco Lodeweges over Onder toezicht
“Ik houd van stukken waarin de onderlinge verhoudingen tussen mannen onder druk komen te staan. Dit stuk is rauw, confronterend en controversieel. Niet voor niets schreef Genet het naar aanleiding van zijn eigen ervaringen in de gevangenis, waar hij als prostituee werkte. De emoties zijn echt. De ontregeling en het gevaar ook.”
In een tijd waarin het publieke debat over detentie vaak gaat over efficiëntie en afstraffing – “Voor mijn part stop je acht mensen in een cel en laat je ze rechtop slapen” – stelt deze voorstelling juist de vraag: Wat doet opsluiting met je? Hoe menselijk kun je blijven als je geen ruimte meer hebt om je terug te trekken?
In een sobere vormgeving toont Onder toezicht de binnenwereld van drie mannen, die elkaar het leven zuur maken en elkaar toch nodig hebben.
Een stuk uit 1949. Een thema dat nog lang niet is uitgeput.
Spelers en crew
